Bang van cortisone?

Heb je last van koud zweet sinds je arts cortisone heeft voorgeschreven? Zoals alle geneesmiddelen kan cortisone zorgen voor ongewenste bijwerkingen. De dosis, de duur van de behandeling, maar ook de behandelingsvorm (oraal, injectie, neusspray inhalator of crème) en je individuele gevoeligheid spelen hierbij een rol. Geen reden tot paniek: artsen nemen voorzorgsmaatregelen om de risico’s te beperken en schrijven de laagst mogelijke dosis voor de kortst durende kuur voor. 

Tabletten of injecties in combinatie met een langdurige behandeling?

Heb je ‘corticofobie’ omdat je net te horen kreeg dat je levenslang cortisone zal moeten gebruiken? Tot de meest voorkomende bijwerkingen van cortisone – vooral wanneer het in tablet of injectievorm wordt ingenomen – behoren gewichtstoename, verhoogde bloedsuikerspiegel, broze botten, en een geïrriteerde maag. Vergeet niet: het zijn de meest voorkomende bijwerkingen en dat wil niet per se zeggen dat jij er ook last van zult krijgen. Angst is in ieder geval geen reden om af te zien van een noodzakelijke behandeling. Bovendien zal je arts, afhankelijk van je medisch dossier, de risico’s zoveel mogelijk minimaliseren door het volgende aan te bevelen: 

• Een zoutarm dieet om waterretentie (en dus gewichtstoename) te beperken en het risico op hypertensie te verminderen. 
• Een suikerarm dieet om hyperglykemie en een verhoogd risico op het ontwikkelen (of verergeren) van diabetes te voorkomen of beperken.
• Een calciumrijk dieet, gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging. Dit kan je botten beschermen en het risico op osteoporose verminderen. Vitamine D-supplementen kunnen ook nodig zijn. Bij kinderen worden soms ook calciumsupplementen aanbevolen om de mogelijke vertraging in de botgroei te beperken. Als je arts niets heeft voorgeschreven is het een goed idee om dit aan te kaarten bij een volgende raadpleging. 
• Een maagbeschermer om je maag te beschermen tegen een mogelijke maagzweer. 
• Neem je tabletten ’s ochtends in om je nachtrust niet te verstoren. 

Zijn inhalators en neussprays echt veilig?  

Zie je elk jaar op tegen de lente, omdat pollen voor jou de pret bederven en je merkt dat antihistaminica je allergiesymptomen niet verlichten (een constant verstopte neus, jeukende ogen!)?  Dan heeft je arts je misschien een neusspray op basis van corticosteroïden voorgeschreven, die je 3 tot 10 dagen moet gebruiken voordat de maximale werkzaamheid is bereikt. 

Wees gerust: op de juiste manier en gedurende een korte periode, zoals tijdens het allergieseizoen, worden neussprays over het algemeen goed verdragen en kan je ze zelfs preventief gebruiken.  Maar ze kunnen wel het neusslijmvlies verzwakken en neusbloedingen bevorderen. Om dit te voorkomen, moet je de neusspray naar de zijkanten van de neus richten en niet naar het neustussenschot. Voor een optimale werkzaamheid moet je het flesje voor elk gebruik goed schudden, zodat het werkzame bestanddeel gelijkmatig wordt verdeeld in de neusspray.   

Met de kleine inhalator of 'puffer' waarmee astmapatiënten zo vertrouwd zijn, zijn de meest voorkomende bijwerkingen niet echt ernstig. Je kunt een hese stem krijgen of spruw  in je mond. Deze infectie, veroorzaakt door een schimmel, is gemakkelijk te behandelen en kan je vermijden door je mond goed te spoelen met water na het inhaleren.  

Hoe zit het met cortisonecrème?

De bijwerkingen van cortisonecrème zijn ook minder ernstig dan die van orale of injecteerbare vormen. Bij langdurig gebruik kan er verdunning van de huid optreden, depigmentatie, irritatie en roodheid, etc. Deze effecten zijn vaak omkeerbaar. Je arts zal je uitleggen hoe je de risico's kunt beperken en zal ervoor zorgen dat je deze behandeling voor een zo kort mogelijke periode krijgt voorgeschreven.  

Goed begeleid door je medisch team 

Laat angst je niet tegenhouden om je behandeling te volgen: je arts zal je gezondheidstoestand regelmatig controleren om eventuele ongewenste effecten op te sporen. Het is echter belangrijk dat je ongewone symptomen zo snel mogelijk meldt, zodat je arts je behandeling zo nodig kan aanpassen. Een goede opvolging is dan ook belangrijk.  Ook al zijn corticosteroïdensprays, inhalers of crèmes ontworpen voor uitwendig gebruik, er kan toch een kleine hoeveelheid in de bloedbaan opgenomen worden. Bij langdurig gebruik en hoge doses kunnen de bijwerkingen vergelijkbaar zijn met die van cortisontabletten en injecties.  
We willen je er ook op wijzen dat het belangrijk is om de behandeling niet abrupt te stoppen zonder medisch advies. Cortisone is niet verslavend in de traditionele zin, maar een geleidelijke vermindering van de dosis is nodig om je bijnieren weer normaal te laten functioneren. Deze “ontwenningsfase” wordt aangepast aan jouw situatie om elk risico op vermoeidheid of ongemak te vermijden.

Twijfels of vragen? Je apotheker beantwoordt ze graag!