Hoe worden griepvaccins gemaakt?

Dit jaar is er veel gesproken (en vaak geklaagd) over de productie van COVID-19-vaccins. Maar hoe je het ook draait of keert: die vaccins worden aan een razendsnel tempo geproduceerd en ze zijn heel efficiënt. Eigenlijk scoren ze beter dan griepvaccins. Dat komt omdat griepvirussen grillige virussen zijn die elk jaar een beetje veranderen, waardoor het griepvaccin ieder jaar moet worden aangepast.

Een race tegen de klok... 

De productie van griepvaccins is een complex proces, dat verschillende stappen omvat, afgewisseld met kwaliteitscontroles. Omdat het zes maanden duurt voordat er genoeg vaccins zijn gemaakt om alle risicopatiënten te kunnen inenten, moet al ruim tevoren worden ingeschat welke griepvirussen eraan komen. 

Tweemaal per jaar komt een comité van de Wereldgezondheidsorganisatie samen om de samenstelling van het griepvaccin voor het volgende seizoen te bespreken. Voor het noordelijke halfrond, en dus ook voor ons land, vindt die samenkomst plaats in februari.​

Vervolgens starten de farmaceutische firma's met de productie van de griepvaccins voor het noordelijk halfrond. Dat proces duurt ongeveer zes maanden. Daarna starten de firma's met de productie voor het zuidelijk halfrond.

Miljoenen kippeneieren

Om een griepvaccin aan te maken worden de geselecteerde virussen in grote massa gekweekt. Dat kan op twee manieren: in bevruchte kippeneieren of in celculturen. Die eerste methode bestaat al meer dan 70 jaar en wordt nog steeds op industriële schaal toegepast.

De in eieren gekweekte virussen worden gedood (geïnactiveerd) en gezuiverd alvorens het vaccin te maken. Het griepvaccin bevat dus geen levende deeltjes griepvirus, daarom kan je er ook geen griep van krijgen.

Sinds 2018 worden in ons land alleen nog tetravalente griepvaccins gebruikt, dat zijn vaccins die tegen 4 virussen bescherming bieden. Voor 1 vaccin zijn 4 eieren nodig, 1 per virus.

Voor 1 vaccin zijn 4 eieren nodig, 1 per virus​.

Een echte bescherming

Omdat griepvirussen voortdurend veranderen, is het elk jaar afwachten hoe goed het nieuwe vaccin werkt. Dat varieert. De griepprik verkleint de kans op griep met 30 tot 70%.

Als je toch griep krijgt, zorgt het vaccin er meestal voor dat je minder ernstig ziek wordt en loop je veel minder risico op complicaties, zoals longontsteking of ontregeling van diabetes. In ons land sterven elk jaar 1.500 à 2.000 mensen aan de gevolgen  van griep.

Griepepidemie in aantocht?

Vorige winter leidde de coronacrisis tot een rush op de griepvaccins. Uiteindelijk besliste de overheid om de 2,9 miljoen beschikbare griepvaccins voor te behouden voor mensen uit de  risicogroepen.

Dankzij de coronamaatregelen (afstand houden, handhygiëne, telewerk, …) waren er heel weinig griepgevallen. Maar nu het leven stilaan zijn gewone gang herneemt, neemt de kans op een

griepepidemie weer toe.

Wie laat zich best vaccineren?

Volgens de Hoge Gezondheidsraad zouden personen die tot de volgende 3 groepen behoren zich elk jaar moeten laten vaccineren tegen de griep:

• mensen met een risico op complicaties (65-plussers, chronisch zieken (vanaf de leeftijd van 6 maanden), zwangere vrouwen, mensen die in een instelling verblijven, kinderen van 6 maanden tot 18 jaar onder langdurige aspirinetherapie);

• mensen die in de gezondheidssector werken;

• mensen die samenwonen met een risicopersoon of met kinderen jonger dan 6 maanden.

De Hoge Gezondheidsraad raadt ook alle mensen van 50 tot 65 jaar aan om zich te laten vaccineren.​